Malawi Gölü Cichlid türleri arasında diğer türlere göre daha sakin bir türdür. Kafa yapısı yunus balığına benzediği için yunus ismi buradan gelmektedir.Erkek yunusların mavi rengi dişilere oranla daha parlak ve göz alıcıdır.Erkek yunusların boyları 15-20cm civarına ulaşırken dişiler genelde12-16cm civarına kadar ulaşabilmektedir.Beslenmeye bağlı olarak bu boylarda farklılaşma gözlenebilir.Bu yüzden akvaryumumuzun hacmini elimizden geldiği kadar büyük tutmalıyız. Doğal ortamlarında kumun arasını karıştırarak beslendikleri için akvaryumumuzun taban kısmının kumluk olması yunus cichlidlerin daha rahat etmesini sağlayacaktır. Yunuslarda cinsiyet ayrımının en belirgin özelliklerinden bir tanesi; dişi yunusun anal yüzgeci oval, erkek yunusun ki sivridir.Erkek yunusun anal yüzgeci kuyruğun ortasına kadar gelmektedir.Erkek yunusun rengi aynı akvaryumda ki dişiye göre daha canlı ve daha parlak renklere sahiptir.Erkeklerin dudak ve kafa yapısı dişilere oranla daha belirgindir.Bazı yunusların kırmızı dudak yapıları ile sanki ruj sürmüş gibilerdir. Saf bir yunus cichlid ortalama 1-1,5 yaşından sonra yavru vermeye başlayacaktır.Beslenmeye ve balığın kırma olup olmamasına bağlı olarak farklılıklar gösterebilir.Dişi yunus çiftleşmeye hazır olduğu zaman erkek kur davranışları sergilemeye başlar.Dişi tüpçük çıkardığı zaman artık yumurtlamaya hazır hale gelmiş demektir.Erkek yunusun yumuşak tavırları bu dönemde agrasifleşir.Dişinin karşısında titremeler ve ilginç hareketler sergileyerek çiftleşmek istediğini belirtir.Kumun üstünde dairesel hareketler yaparak çiftleşmeyi gerçekleştirirler.Dişi titreyerek yumurtalarını döker ve hemen sonrasında arkasını dönerek yumurtaları ağzına alır.Bu sırada yumurtaları ağzına alırken erkek yunus yumurtaları döller.Eğer dişi yumurtayı arkasına döndüğünde alamazsa yada ağzından kaçırırsa erkek yunus kaçan yumurtaları yiyebilir. Çiftleşme akvaryumunuzun durumuna göre (balık sayısı, balık çeşitliliği) 15dk-1saat arasında değişiklik gösterebilir.Bunun nedeni de erkek yunus yanlarına yaklaşan balıkları uzaklaştırır yada dişideki yumurta sayısına bağlı olarak değişir.Çiftleşme gerçekleştikten sonra dişi yunus 20-25 gün arasında kuluçkaya yatar.Ve bu zaman sonunda da anne yunus yavruları ağzından dışarıya doğru salmaya başlar.Tehlike anında tekrar yavruları ağzına toplamaya çalışır.Yavrular belli bir büyüklüğe ulaştıktan sonra artık anne yavruları kendi haline bırakacaktır. Dişi yunusların ağzındaki yumurtalar çeşitli sebeplerden dolayı azalabilir.Yunuslar hassas balıklar olduklarından stres anında yumurtaları yutabilirler yada ilk yavruları olduğundan tecrübesizliği olabilir.Zamanla tecrübe kazanarak yumurtları ağzında tutmayı başaracaktır. Eğer yunuslardan başarılı bir üretim yapmak isterseniz tek tür beslemenizi ve akvaryumunuzun sakin bir yerde olmasını tavsiye ederim. Annenin yavrusunu kendi bırakması beklenmeden erken kusturulur ise yavrular yumurta keseleri şeklinde dünyaya gelir.Ve bu keselerden besin ihtiyacını karşılar.Zamanla bu keseler kaybolmaya başlar.Tamamen kaybolduktan sonra yemleme yapılmaya başlanmalıdır.Yunus yavruları renksiz olarak dünyaya gelir. 3-4cm civarlarına geldiğinde mavi renkleri belirginleşmeye başlar.Zamanla bu mavi renkler daha belirgin bir hal alır.Yavru yunusların cinsiyet ayrımı oldukça zordur.Renklerinin tam oturmayışı ve anal yüzgeçlerinin tam belirginleşmediğinden balıkların büyümesini beklemek gerekmektedir. Aynı batım yavrularda daha hızlı büyüyen balık genellikle erkek olmaktadır.Ama tabi ki bu balığa kesin erkek dememiz yanlış olacaktır. Yunus balıkları bence Malawi Cichlidleri arasında en sevimli olanlarıdır.İlk defa cichlid besleyecek olan arkadaşlara ilk olarak önerebileceğim türler arasındadır.Yavru alma konusunda biraz sabırlı olurlar ve dişi – erkek oranını (1e-3d) şeklinde ayarlayabilirlerse eğer yavru almaları kaçınılmaz olacaktır. Vermiş olduğu yavru sayısı(20-120) ile de bu bekleyişin karşılığını alacaklardır. .
