Evcil bıldırcınlar tabii kuluçka içgüdülerini kaybetmişlerdir. Evcil bıldırcınların üretilebilmesi için suni kuluçka yolu kullanılmalıdır. Bıldırcın yumurtalarının kuluçka süresi yaklaşık 17-18 gündür (69, 57, 20). Kuluçka şartları konusunda bilgi veren birçok araştırıcı (77, 69, 57, 20) birbirinden az çok farklı ısı ve nem değerleri bildirmişlerdir. Bu konuda elde edilen bilgiler Tablo 1’de özetlenmiştir. Döllü yumurtalar günde 2-3 defa toplanmalı yumurtaların ısısının oda ısısına düşmesi sağlandıktan sonra 55 °F veya 10-13 °C’de ve % 70 nemli ortamda depolanmalıdır. Depolama ısısı 4 °C’nin altına ve 24 °C’nin üstüne çıkmamalıdır. Kuluçkaya konan yumurtaların depoda bekledikleri her 1 gün için çıkış gücünde % 3’lük düşüş tespit edilmiştir (77). Kuluçkanın 5-8. gününde yumurtaların ışığa tutularak muayene edilmesiyle dölsüz yumurtalar ile embriyo ölümleri belirlenebilir. Kuluçka öncesi embriyonik ölümler 3 haftalık depolama süresini aşan hallerde belirgin şekilde artmaktadır (Tablo 2). Tablo 1. Bıldırcın yumurtaları için kuluçka şartları. Günler kuru ampul ıslak ampul nem 0_14 F. 99.2_99.5 C.36.5_38.0 %50_60 15_18 99.0_99.5 37.0_38.0 65_85 Tablo 2. Kuluçkalık yumurtaların depolanma süresinin fertilite ve çıkış gücüne etkisi, depolama süresi yumurta sayısı Fertilite Çıkış gücü GÜN 2_8 667 79 66 9_5 584 73 95 16_22 499 65 32 23_29 521 45 10 Suksupath ve Tanpipat (68) bıldırcın yumurtalarını kuluçkaya koymadan önce toprak kavanozlarda (27.6-28.4 °C), soğuk odada (15.4-16.0 °C) ve normal oda sıcaklığında (29.0-30.5 °C) tuttukları çalışmalarında en iyi kuluçka randımanının soğuk odada tutulan yumurtalarda elde edildiğini, toprak kaplarda 5-8 gün tutulan yumurtaların normal oda sıcaklığında aynı süre tutulan yumurtalarda daha yüksek randıman verdiğini ve her üç depolama şeklinde de sürenin uzamasıyla randımanın düştüğünü tespit etmişlerdir. Kuluçkanın 7. gününde folliküllerden gözle görülebilir tüyler çıkar. 14. günde yumurta sarısı tamamen tükenir. Bıldırcın embriyosunda ölümler 1-2. günlerde ve ilk tüylenme dönemlerinde olmaktadır. Bu özellikleriyle de tavuklara ve özellikle hindilere benzemektedirler. Kuluçkaya konduktan 380 saat kadar sonra çıkışlar başlar ve yaklaşık 10 saatte civcivler çıkar. Çıkan civcivlerin kurumasını sağlamak amacıyla civcivler en az 5 saat makinada bırakılmalıdır. İlk ve son civcivin çıkışı kısa bir süre içinde gerçekleşir. Kuluçka şartlarındaki aksaklıklar kuluçka süresinin uzamasına ve civciv çıkışının bazan 2-3 gün sürmesine neden olur. Kaliforniya Üniversitesinde yapılan bir çalışmada (1), kuluçka süresi 393.6 q 1.2 saat olarak belirlenmiştir. 700 yumurta kullanılarak yapılan bir çalışmada ağırlığı ortalamanın altında olan, uzunluk ve genişliği uç değerlere sahip yumurtaların kuluçka randımanın düşük olduğu tespit edilmiştir (65). Bıldırcın yumurtalarında döllülük konusunda çalışan Sittmann ve Abplanalp (60) erkeklerin dişilerden ayrılmasından 11 gün sonra fertil yumurta elde edilebildiğini, ortalama fertilite süresinin 6.3 gün olduğunu ve ilk çiftleşmeden ortalama 3.5 gün sonra fertil yumurta alınabildiğini bildirmişlerdir. Insko ve ark. (31) kuluçkalık yumurtalar üzerinde yaptıkları çalışmada; yumurta veriminin 1. ve 8. ayında topladıkları yumurtaları yaklaşık 14 °C’lik ısıda depolamışlar, 14 gün boyunca 2 saatte bir kere döndüren, 37.5 °C’lik kuru ısı ve % 61 relatif nem’de çalışan kuluçka makinası kullanmışlardır. 14. günde transfer edilen yumurtalardan çıkış gerçekleştikten sonra sağlam yumurtalar açılarak kırık yumurta ve fertilite kontrolü yapılmıştır. Denemede elde edilen yumurtalar ağırlıklarına göre gruplandırılarak incelenmiştir. Elde edilen sonuçlar Tablo 3’de verilmiştir. Kuluçka makinasında olabilecek elektrik kesintileri ve kapısının açık kalması gibi durumlarda ne gibi sonuçlar elde edilebileceği konusunda yapılan bir çalışmada elde edilen bulgular Tablo 4’de verilmiştir (10). Bu çalışmada 4 değişik uygulama söz konusudur; Kontrol, kapı kapalı günlük 8 saat kesinti, kapı kapalı günlük 12 saat kesinti ve kapı günde 12 saat açık. Gerek ebeveyn ve gerekse yavru kanyakınlığının kuluçka verimini etkilediği bilinmektedir. Sittmann ve ark. (64) % 50 kanyakınlığı olan civcivlerin kuluçka çıkış oranının kontrole nazaran 46 puan daha düşük olduğunu, ebeveyn ve yavru kanyakınlığının her % 10 artışında kuluçkadan çıkış oranının sırasıyla % 3 ve % 7 düştüğünü tespit etmişlerdir. Ayrıca kanyakınlığının kuluçkalık yumurtaların depolanması üzerine etkisini ortaya koymak amacıyla yaptıkları incelemede, fazladan 1 hafta daha (8.-14. günler arası) 13 °C’de bekletmenin kontrol grubu yumurtaları etkilemediğini, kanyakınlığı bulunan embriyoların çıkış gücünü önemli miktarda düşürdüğünü bildirmişlerdir. İlk 5 haftalık yaşa kadar ki ölüm oranının ebeveyn ve yavru kanyakınlığının her % 10’luk artışında sırasıyla % 2 ve 4 arttığını, 5-16. haftalar arasında erkek ve dişilerdeki yaşama gücünün ise % 0.8 ve 1.9 azaldığını, kanyakınlığının dişilerde seksüel olgunluğun gecikmesine ve infertilitenin artmasına neden olduğunu, kanyakınlığının her % 10’luk artışında fertilitenin % 11 düştüğünü ve kuluçkaya 0.4 daha az yumurta konulmasına neden olduğunu, ayrıca yumurta veriminin 1.5 yumurta ve yumurta ağırlığının yaklaşık 0.2 gram düştüğünü tespit etmişlerdir.
