ÖZBEK TAKLACILARI YADA ÖZBEK OYUNLULARI

Özbek taklacıları, özbek oyunluları iki tepeli özbek güvercinleri, özbek savaşçıları şeklinde isimlendirilirler. Bu ırkın yoğun bulunduğu yerlerde özbek şeklinde bir tanıma gerek kalmadan sarı ön tepe, kara iki tepe gibi sadece renk ve tepeleri söylenir.
TARİHÇE:
Yaklaşık 1000 yıldan beri bunlar orta asyada populerdirler. Tarihi verilere gore 7.y.y da devlet baskanları, etkin kişiler arasında yarışmalar yapılmaktaydı. Yapılan yarışlar daha çok uzun uçuşla alakalı yarışlar idi. Tabi o dönemlerde yetiştirilen güvercinlerle bu günküler arasında gerek performans gerek görünüş olarak fark var mıydı bunu bilemiyoruz ancak ağırlıkta olan görüş bu günkülerin atası oldukları. O dönemlerde faal ve meşhur İpek yolu vasıtasıyla bunlar biraz dağılım göstermiştir. Hatta İranda arka tepeli bir türün Andijanlardan (günümüzde de Özbekistanda sadece oyunu için bakılan bir tür-bizdeki mardinler gibi) geldiği sanılmaktadır. 1945-60 yılları arasında bu kuşların standart çalışmaları yapılmış, o dönemde yaşamış olan isimleri kaynaklarda mahfuz 8-10 yetiştirici bu ırkla alakalı çalışmalar yapmışlardı.
69. yillarda taskentte guvercin klupleri vardı ve daha bu yıllarda yazılı olarak bu türün standartlari belirlenmisti, 78. yıllarda yarışmalar artık yapılır olmustur. Bu günlere gelindiğindede o günlerde yapılan stantard çalışmalarında baz alınan özelliklerin yüzde 90 ının hala günümüzünde standartları olduğu konusunda genel ittifak vardır. Orta Asyanın tüm yerlerine yayılıp da neden turkiyeye gelememiştir sorusunu akla gelebilir. Kanaatimce bu coğrafyanın yıllarca Sovyetler egemenliğinde kalması ve sınırların özellikle Türkiyeye , Türklere kapatılması bu türün Türkiyeye girip yayılmasını engellemiş olabilir. Ankut diye bildiğimiz türde aslen Özbektir ve bir şekilde doğudan girip biraz yayılım göstermiştir.
IRK GENEL ÖZELLİKLERİ:
Özbek oyunluları namı değer taklacıları görüntü itibariyle çok gösterişli, alımlı çalımlı, dik duruşlu, iki tepeli, ön tepeli arka tepeli ve tepesiz olanları da mevcud, 10-20 cm e kadar paçaları olan, kısa dolgun burunlu, yuvarlak dolgun kafalı, kendi rengine mahsus göz renklerine sahip, iri gözlü, gözlerinin etrafında gözü tamamen çevreleyen tüysüz bir bölgeye sahip güvercinlerdir.

Görüntüyle alakalı bu kadar özellik sayıldıktan sonra bunların sadece kostüm kuşları oldukları izlenimi doğabilir. Bunlar Özbeklerin görüntü standardıdır ve her rengin kendine göre de standartları mevcuttur.

Malatya kuşları Türkiyede çok daha bilinen kuşlar oldukları için onlardan örnek verilebilir. Oyun olarak malatya kuşu gibidirler. Bu kuşlara bakanlar oyunsuz kuşu ellerinde tutmazlar. Tabi bunun yanında sadece kostüm olarak bakanlarda az değildir. Nasıl ki Malatyalarda kostüm ve oyun atbaşı gider ve biri olmadan diğerinin olması çok önem taşımazsa yada başka bir tabirle ikisinin olduğu kuşlar paha biçilmez olursa bunlarda da genel mantık budur. Bu bahsedilenler genel durumla alakalıdır. Bunların yanında sadece oyunuyla yada sadece kostüm özellikleriyle ilgilenenlerde vardır.
60 lı 70 yıllarda hem kostüm olarak hem oyun standardı olarak genel standartlarda çok fazla güvercin mevcuttu. Günümüzde iki standardı da taşıyan güvercinler çok nadir bulunmaktadır. Tecrübeli ve yaşlı yetiştiricilerden duyduklarımız bunlar. “Bundan 10 yıl öncesine kadar bile görüntü standardı taşıyan kuşlar yere inemezlerdi oyunlarından” deniyor. Ancak bahsedildiği üzere günümüzde heryerde azalma olduğu gibi buralarda da azalmıştır. Buna bağlı fiyat olarak da bu coğrafyaların yaşam standardı düşünüldüğünde bu kuşlar çok fahiş fiyatlara satılmaktadırlar.Fikir vermesi açısından değinilecek olursa 500-3000 dolara kadar fıyatlar duyulmakta.Bunun yanında arabayla değişimler de olmaktadır. Tabiiki bunlar fikir vermesi içindi.

Görüntüyle alakalı standartlara birazdan değinilecektir. Ancak bu güvercinlerde bu kadar çok özellik olması gerektiği için özellikle kostümünde %100 özellik taşıyan kuşun yavrularının kendi gibi yavrular vermesi çok zordur. Bir çiftten diyelim 8 yavru alınıyorsa bunun anne babası gibi olanların sayısı 2-3 ü geçememektedir. Tabi genel kaideler üzerinde tanımlar yapıldığı için üzerinde durmuyoruz, ancak bazı çiftler 1 tane kendi gibi yavru verebileceği gibi bazıları belki yarısından fazlasını kendi gibi yavrular verirler. Zaten genel kanaat şudur kimse anne babasına ve yavrularına bakmadan kuş almaz. Çok sıkı soy takibi yapılır. Bu mesele de bunların nadir olmalarının nedenlerinden biridir. Standartlar açıklanınca neden böyle olduğu daha iyi anlaşılacaktır.

Uçurulanları 3-4 saate kadar uçarlar. (tecrübemle sabittir.)

Çok kısa gagalı olanların üretilmeleri zordur.Bunlar genelde kostüm kuşlarıdır ancak bunun haricindekiler çok rahat yavrularına bakabilmektedir.

Günümüzde Rusya, Beyaz Rusya, Almanya (Göç eden Ruslar tarafından götürülmüşlerdir), Azerbaycan, Kırgızistan, Özbekistan ve Kazakistan'da yetiştirilmektedir. Buralarda bakılan türlerin en önde gelenleridir. İsminden dolayı coğrafya sınırlaması yapmak yanlıştır. Tüm Orta asyada ve sayılan coğrafyalarda günümüzde de yetiştirilmektedir.
GÖRÜNTÜ VE RENK ÖZELLİKLERİ VE STANDARTLARI
Not: Eklenen fotoğraflar bu türün en iyilerindedndir. Standartlar hepsinde rahatça görülebilir. (Göz, renk, ön ve arka tepe,burun ,paçalar v.s)

En makbulu çift tepelileridir. Daha sonra ön tepeli olanlar gelir daha sonra tepesizler en sonunda da arka tepeliler gelir makbuliyet ve değerlendirme olarak. Yalnızca arka tepeli bir kuşun bakılabilmesi için çok iyi oyunlu olması çok iyi bir soydan gelmesi veya ağır basacak başka bir özelliği olması gerekmektedir ki elden çıkarılmasın.

İSTENEN ÖZELLİKLER

*

Ön tepenin tamamen yatık, tüm başı kaplayacak şekilde büyük olması.
*

Arka tepenin adeta bir taçın ters çevrilmiş şeklinde olması.
*

Paçaların tüm ayağı ve baçağı en arkadan en öne kadar kaplamış olması ve arada boşluk olmaması.
*

Gaganın küçük, dolgun, sağlam olması ve beyaz olması.
*

Gözlerin beyaz renkli kuşlar haricinde kara olmaması.
*

Göz çevresinin etrafı çizilmiş gibi bir şekilde tüysüz olması.
*

Renklerin ve desenlerin tam olması.
*

Saf olması (oyunuyla beraber kendi gibi yavru vermesi).

İSTENMEYEN ÖZELLİKLER:

*

Ön tepenin tam yatık ve geniş olmaması yada yukarıya doğru dik durması.
*

Arka tepenin sivri olması, yan durması, dar olması.
*

Gözlerin siyah olması (beyaz renk kuşlar hariç), kırmızı olması yada renkli göz olması ki bu kanında beyaz olduğunun delilidir.
*

Gaganın siyah olması.
*

Gaganın uzun olması (oyunlularda genelde göz yumulur).
*

Paçanın kısa yada düzenli olmayıp arada yada ön taraflarda az olması.
*

Sade renklerde bir tel bile olsa başka renk olması.

RENKLER
SADE RENKLER (İlk yazılan Orjinal adlarıdır.)

AK - BEYAZ: Bembeyaz olup kesinlikle bir nokta bile olsa başka renk yoktur, olmamalıdır. Gözler siyahtır. Saftır. Siyah göz sadece beyazlarda olur-olmalıdır. Eğer başka kuşlarda siyah göz varsa o kuş değersiz kabul edilir. Aynı şekilde beyaz başka renklerle kesinlikle çiftleştirilmez. Zaten çiftlestirilmesi sonucunda siyah-beyaz renkli, siyah gözlü, sadece bakıcı olarak kullanılabilecek yada oyunu için bakılacak kuşlar çıkar. Beyazın asilliği bunlarda daha belirgindir çünkü karışım olmadığı adeta kesindir. Saf bir beyazın başka hiçbir renk yavrusu çıkmaz.
JUK - KARA: Bizdeki ismiyle arap tır. Safları olduğu gibi çilkar (çilli) dediğimiz türünde siyah yavru verdikleri çoğunlukla görülür
KRASNIY - KIRMIZI:
JOLTIY - SARI : Kahverengi turuncu arası bir renktir. Herkesin kumesinde görmek istediği bir renk denebilir.
MAYLYA: Kahverengi ve sarının bir tonuna bu isim verilmiştir.

Yukarıda sayılan renkler sade renklerdir. Kesinlikle herhangi bir desenleri yoktur.

DİĞER RENKLER

PEPELNİY, UD- KÜL
ÇİLKAR: Çilli manasındadır. Kan olarak genelde çok oyunludur. Ak çilkar, kara çilkar maylya çilkar diye ayrılırlar.

SOÇi: Kan olarak genelde çok oyunludur. Siyah beyaz renklerin karışmasından oluşan bir renk kombinasyonuna sahiptir.
KRASNA RYABIY: Kırmızı Beyaz renk karışımından oluşur.
AKBAŞ, GÜLSAR: Kapkara olup sadece kafası beyazdır. Nadir bulunur.
GULBADAM: Yavruyken sarı yada kırmızıdırlar. Tüy değiştirdikten sonra az sayıda kırmızı yada sarı nokta kafa bolgesinde kalır. Diğer yerler bembeyaz olur. Gözler kesinlikle beyazdır, beyaz olmalıdır. Çok alımlıdır ki ilk güvercin klübü Taşkentte bu isimle kurulmuştur.
KAPKAN: Vucudun her tarafı beyaz olur sadece göğüs, boğaz kısmı kırmızıdır. Bununda yavruları küçükken kırmızı olup tüy değişiminden sonra bu hali alır. Gözler beyazdır. Gülbadamla çiftleştirilebilirler.
Mustafa AVCI

KAYNAKLAR: Özbek taklacılarının Türkiyede çok tanınmamasından dolayı böyle bir çalışma yapılmıştır. Kaynaklar Rusça internet siteleri, rus yazılı kaynakları ve görülenlerin, tecrübelerin ve bu konuya hakim insanların sohpetlerinin sentezlenmesinden meydana gelmiştir.[hr]

 

değerli yorumun için teşekkürler

 

bilgiler için tşkler

 

Bilgiler için teşekkürler, çok güzel kuşlar ellerine emeğine sağlık.

 

Maşallah kuşlarınızın hepsi birbirinden güzel ve bakımlı görünüyorlar.Rabbim hayrını görmenizi ve iyi günlerde beslemenizi nasip eylesin.Katılım ve paylaşımlarınız için çok teşekkür ederiz

 

slm bu kuşlardan bana lazım bol paça oyunlu yeni kümes kuruyorum bana yardımcı olun güzel ve süslü ayrıca oyunlu kuşlardan bir kümes kurmak istiyorum